انبار و انواع آن:
به محل و فضایی که یک یا چند نوع کالای بازرگانی ، صنعتی ، مواد اولیه و یا فراورده های مختلف که بر اساس یک سیستم صحیح طبقه بندی و تنظیم می گردد، انبار گفته می شود. انبارهایی که در موسسات مختلف جهت نگهداری اقلام از آن ها استفاده می شود عبارتند از:
انبار پوشیده: بعضی از اجناس به علت حساسیت و مواد خاصی که در ساختمانشان به کار رفته باید در انباری که همه اطراف آن بسته و دارای سقف است ، نگهداری شوند.
انبار سرپوشیده: نوعی انبار که سقف دارد ولی چهارطرف آن باز و فاقد حفاظ جانبی است اقلام و یا اجناسی که در مقابل نور مستقیم آفتاب و برف و باران خاصیت خود را از دست می دهند ، در این انبارها نگهداری می شوند.
انبار باز: این انبار به صورت محوطه است و معمولا اجناسی که در مقابل نور آفتاب و برف و باران خاصیت اولیه خود را از دست نمی دهند با رعایت اصول انبارداری در آن نگهداری می شوند.
انواع موجودی های انبار:
اجناس و کالاهای موجود در انبار اعم از موسسات تولید یا غیرتولیدی را می توان به پنج دسته به شرح زیر تقسیم نمود:
مواد خام یا مواد اولیه :از این مواد برای تولید کالا استفاده می شود.
مواد و لوازم مصرفی
مواد و لوازم مصرفی به موادی اطلاق می شود که به طور غیرمستقیم در تولید کالا دخالت دارد و یا در سازمان های تولیدی برای انجام خدمات جانبی مورد استفاده قرار داده می شود. این مواد بر اثر مصرف از بین می رود مانند کاغذ و مداد و یا وسایل بسته بندی در سازمانهای تولیدی.
مواد و لوازم در جریان ساخت
به موادی که مقداری تغییرات در مواد اولیه آن داده شده ولی هنوز بصورت کامل ساخته نشده است ، مواد و لوازم در جریان ساخت گویند.
کالای تمام شده:
به کالاهایی گفته می شود که از نظر ساخت به مرحله ی تکمیلی رسیده و قابل عرضه به بازار باشد.
اجناس خریداری شده جهت فروش:
این سری از اجناس شامل اجناسی هستند که بدون هیچ گونه تغییری در آنها به بازار جهت فروش عرضه می گردد و به طور موقت در انبار نگاهداری می شود. مانند انبار فروشگاه ها و موسسات بازرگانی.
انبارداری:
انبارداری عبارت است از دریافت مواد و اقلام ، نگهداری صحیح و تحویل به موقع آن ها به مصرف کننده با رعایت مقررات و دستورالعملهای سازمان به نحوی که با اعمال کنترل دقیق از میزان موجودی کالا در انبار و مقدار مصرف آن و نیز از انباشته شدن بیش از حد موجودی ها جلوگیری شود.
بعبارت دیگرانبارداری شامل سیستمهای قرارگرفتن جنس درانبار وایجادروشها واعمال مدیریت کنترل موثر از زمان دریافت تا لحظه تحویل
اهداف و وظایف انبارها:
هدف از تشکیل و ایجاد انبارها چه در سازمان های دولتی و چه در بخش خصوصی تامین ، نگهداری و در دسترس قرار دادن مجموعه وسایل مورد نیاز آنها است ، اگر مواد و لوازم مورد نیاز به موقع تهیه و در دسترس واحد مصرف کننده قرار داده نشود ، در گردش کار و فعالیت های آن موسسه وقفه ایجاد می شود.
وظایف انبارها را می توان به شرح زیر بازگو کرد:
برنامه ریزی و مراقبت جهت حفظ مقدار موجودی هر یک از اقلام کالاهای مورد نیاز سازمان در حد مطلوب خود.
همکاری و مساعدت در خرید، تامین و تهیه کالا ها و کنترل و دریافت کالاهای خریداری شده.
نگهداری کالاها در انبار به نحو صحیح و تسریع در امر تحویل با رعایت مقررات و دستورالعمل های سازمان.
اجرای وظایف فوق مطابق با اصول و ضوابط صحیح انبارداری موجب تسریع در انجام امور سازمان و تولید بی وقفه و مرغوب و صرفه جویی و کاهش هزینه های تولید شده و بنیه مالی سازمان را تقویت می کند.
اجرای قوانین و دستوالعملهای سازمان درکلیه امورخصوصا انبارداری که جنبه مالی دارد لازم الاجرا ست و عدول از آن کیفر به همراه دارد.
برای محاسبه فضای انبار باید مراحل زیر طی شود:
وظایف انبار مربوطه مشخص شود.
مشخصات اقلام شامل نوع، خصوصیات فیزیکی (وزن، حجم، شکل ظاهری و ... )، نحوه و محل انبار کردن (قفسه، محل باز، روی زمین و ...) مشخص شوند.
وش حمل مشخص شود.
نحوه ورود و خروج مواد مشخص شود.
نکات مهم در طراحی انبار
اقلامی که استفاده متعدد و زیاد دارند یا اقلام حجیم و سنگین بهتر است نزدیک به محل مصرف انبار شوند یا نزدیک در ورودی باشند.
در قفسه بندی بهتر است اقلام حجیم و بزرگ در طبقات پایینتر چیده شوند.
از ارتفاع حداکثر استفاده به عمل آید.
قابلیت دسترسی به همه مواد وجود داشته باشد.
حداکثر استفاده از نیروی انسانی موجود و امکانات حمل و نقل به عمل آید.
خروج غیر قانونی اقلام باید توسط طراح به حداقل برسد.
یک سیستم اطلاعاتی مناسب بایستی برای انبار طراحی گردد.
مسایل کلی ایمنی و حفاظتی:
1- شرایط و وضع عمومی انبارها:
الف- وضع طبیعی انبارها:
انبارها باید از لحاظ وضع طبیعی هوا ، درجه حرارت و برودت ، رفت و آمد بر اساس نوع و طبیعت اجناس و کالاهایی که در آن ها قرار داده می شود ، ساخته شده و رعایت نکات مربوط به هوا ، درجه حرارت ، سردی ، گرد و غبار ، نور و روشنایی ، نظافت و بهداشت ، سر و صدا و سایر مسایل ایمنی مربوط به محیط و فضای انبار در آن رعایت شده باشد و از نظر فضای فیزیکی و محل عبور و مرور برای کارکنان انبار، وسایل حمل و نقل همچون لیفت تراک ، چرخ دستی ، قطعات حجیم و همچنین از لحاظ کنترل ورود و خروج و رفت و آمد اشخاص متفرقه و غیر کارکنان باید فضای کافی در نظر گرفته شود تا سبب کندی و مشکل شدن امور و برداشتن و تحویل اجناس نگردد.
ب- وضع انبارها از لحاظ حفاظتی:
انبارها از لحاظ حفاظت از سرقت ، آتش سوزی ،پراکنده شدن موجودی ها در اثر در دسترس بودن اقلام فاسد شدنی و یا توجه به علائم ایمنی بسته های کالا، باید به خوبی مورد توجه و حراست قرار گیرد ، بنابراین از لحاظ حفاظتی:
انبارها باید دارای مستقل و پنجره های ایمن و قابل باز و بسته شدن فقط از سمت درون و دیوارهای غیرقابل عبور باشند.
انبارها از لحاظ سرقت ، آتش سوزی و سایر آسیب ها باید پوشش بیمه ای داشته باشند.
انبارها باید از لحاظ ایمنی دارای وسایل کافی ، شامل نصب وسایل اعلام خطر ، وسایل اطفای حریق مانند سطل آتش نشانی حاوی شن و انواع خاموش کننده های دستی ، کپسول گازکربنیک، هیدروکربن ها ، هالوژنه و وسایل و تجهیزاتی از قبیل لوله کشی آب با فشار قوی ،نردبان های موتوری و ماشین های آتش نشانی و خاموش کننده های سود و اسید ، خاموش کننده آبی کفی و... باشند تا در موقع بروز خطر بتوان از آنها استفاده کرد.
در انبارهایی که احتمال تراکم هوای نامناسب وجود دارد ، گذاشتن وسایل الکتریکی محرک هوا مانند هواکش یا بادبزن لازم است تا وضع هوای داخل انبار را مساعد کند.
ورود و خروج اشخاص متفرقه باید طبق ضوابط معین و یا با اجازه مسئولین مشخص باشد آن هم فقط در مواردی که نیاز به این کار احساس شود.
دریافت و صدور کالا یا اجناس از انبار باید از دریچه یا محل خاصی صورت گیرد تا کنترل اجناس و کالای تحویلی را امکان پذیر سازد.
در صورتی که صدور جنس به مقدار زیادی صورت گیرد و احتیاج به زمان بیشتری داشته باشد، باید صورت آن (برگ درخواست کالا از انبار) با مهلت بیشتری به انبار داده شود و انباردار آن را پس از آماده شدن در محل قسمت درخواست کننده تحویل دهد.
2. توصیه و نکات ایمنی درباره انبار و انبارداری :
الف- چیدن اجناس و کالاها
کالا و اجناس در انبار باید طوری روی هم چیده شوند که در اثر ارتفاع زیاد سقوط نکرده و ضرر و زیان و خسارت مای و جانی در بر نداشته باشد.
ب- نگهداری اجناس و کالا
کالا و اجناس موجود در انبار باید طوری نگهداری شوند که در اثر فشار و یا فشردگی و یا بر اثر تغییر در خواص فیزیکی ، شیمیایی و فعل و انفعالات دیگر باعث خسارت مالی و جانی نگردد.
پ-استفاده از وسایل و ابزار کار مناسب
برای چیدن و یا جابجایی کالا و اجناس باید از وسایل مورد نیاز در چیدن یا جابجایی کالا و اجناس استفاده کرد، استفاده از لیفت تراک با شاخک ها عمدتا باید با وجود پالت در زیر کالا استفاده شود و یا لیفتراک با وسیله بغل گیر عموما برای استفاده از بسته هایی استفاده شود که بر اثر فشار بغل گیر لیفتراک آسیب نبینند و یا استفاده از نردبان زمانی صورت گیرد که اولا اجناس و کالا در ارتفاع بالا و از وزن کم برخوردار باشند و ثانیا نوع نردبان مورد استفاده با توجه به شرایط طبقه بندی کالا در انبار استفاده گردد.به طور مثال هنگام استفاده از نردبان دو پایه باید زاویه دو پایه نردبان با سطح زمین ، حدودا 75 درجه باشد یا فاصله پایه نردبان تا دیوار یک چهارم طول نردبان شود.
3- نکات ایمنی درباره مواد قابل اشتعال و انفجار:
در خصوص نگهداری و چیدن اجناس و کالای قابل اشتعال و انفجار ، صرفنظر از نوع و مصرف و کاربرد آن باید موارد زیر را در نظر داشت:
انبار باید دارای تهویه مناسب و کافی باشد تا در صورت نشت و انتشار بخار مواد قابل اشتعال ، هوای داخل انبار در حد کافی رقیق گشته تا از آتش سوزی احتمالی و آلودگی و مسمومیت و خفگی پرسنل انبار جلوگیری شود.
برای گرم کردن اتاق کارکنان در این قبیل انبارها از شوفاژ برقی ضد شعله و یا شوفاژ بخار آب استفاده شود.
مواد قابل اشتعال را باید در انبارهای جدا از مواد دیگر و مناسب با این مواد نگه داری کرد، ضمن اینکه باید مواد اکسیدکننده قوی و قابل انفجار و موادی که در رطوبت هوا ، دارای فعل و انفعال حرارت زا شده و یا در اثر ترکیب خود به خود آتش می گیرند ، جدا نگهداری شوند.
تابلوهای (خطر آتش سوزی) و (استعمال دخانیات ممنوع) در مکان های مناسب و چشمگیر نصب شوند.
برای تامین روشنایی از سیم های استاندارد و چراغ ضد شعله استفاده شود و کلید و پریزها از نوع ضدجرقه انتخاب شوند.
ساختمان انبار از نظر مصالح ساختمانی در برابر آتش سوزی مقاوم بوده و اسکلت فلزی انبار ، دارای اتصال به زمین و از نظر الکتریسیته صاعقه الکتریسیته ساکن باشد.
از نظر آتش سوزی و انفجار باید دانست ، کلیه مواد قابل اشتعال خطرناک بوده و در اثر پراکنده شدن بخار و یا گرد قابل اشتعال ، انفجار شدید تولید می شود.
برای نگه داری این قبیل فراورده ها در ساختمان رعایت حریم (50 یارد) نسبت به انبارهای دیگر ضروری است و به همین منظور باید در فاصله صدمتری از انبار مواد انفجاری تابلوی اخطار مواد منفجره و کشیدن سیگار ممنوع نصب گردد.
به منظور جلوگیری از انفجار ، نباید بیش از 5عدد صندوق های مواد انفجاری روی هم چیده شود ضمن آنکه نباید ارتفاع هر ردیف از شش فوت تجاوز کند و چاشنی ها و مواد انفجاری در یک جا انبار شوند همچنین در موقع جابجایی مواد قابل انفجار باید از کشیدن ، لغزانیدن و غلتانیدن صندوق ها روی زمین جدا خودداری کرد.
استفاده از ابزار و وسایل آهنی و فولادی در انبار مواد قابل انفجار ممنوع است و برای باز کردن صندوق ها نیز باید از چکش و ابزار ضد جرقه استفاده شود.
نگهداری و حفاظت اجناس و کالاها( انبار کردن)
پس از دریافت یا تحویل کالاها یا اجناس و صدور رسید انبار نوبت مرحلی است که در آن طبق اصول و روال خاصی ، انواع کالاها و اجناس از هم جدا شده هر کدام پس از تفکیک به طبقه و گروه و تعیین کد کالا بنا به نظم و ترتیبی که در یک سیستم صحیح انبارداری در محل خود قرار داده می شود.
این اصول عبارت است از:
تعیین محل قرار دادن کالا(انبار- قفسه-طبقه-ردیف)
چیدن و انبارکردن کالا
تهیه کارت شناسایی کالا و نصب آن بر روی اجناس
نگهداری یا حفاظت کالا در انبار
برای بهتر روشن شدن موارد فوق ، هر یک از این اصول مورد بحث و بررسی قرار می گیر
1-تعیین محل قرار دادن کالا
این امکان وجود دارد که اجناس مشابه در یک شرکت قابلیت جایگزینی دیگر را داشته باشند، بنابراین ، انباردار می بایست در خصوص تعیین محل مناسب برای استقرار این نوع اقلام به گونه ای عمل کند که ارتباط این نوع اجناس با دیگر برقرار شود تا در صورت نیاز به هر یک از آن ها دسترسی به کالای مورد نظر مقدور باشد. لذا انباردار باید تشابه در مصرف را مدنظر قرار دهد و سعی کند اقلامی که با یکدیگر مصرف می شوند را در کنار هم یا نزدیک به هم قرار دهد؛ این عمل انباردار باعث کوتاهی مسافت ، کاهش خستگی ، تسهیل در دسترسی به موقع و فراهم سازی کالا در پاسخگویی به درخواست ها می گردد.
محل و موقعیت و شکل ظاهری و نوع ساختمان انبار:
از جمله عواملی که محل قرار دادن کالا در انبار را تحت تاثیر قرار می دهد ، محل و موقعیت ساختمان، ظرفیت مفید و قابل استفاده ، وجود ستون های داخل، محل درهای ورودی و خروجی ، تهویه و نورگیری و شکل ظاهری ، ارتفاع و ابعاد مختلف انبار و ... است که در تعیین محل قرار دادن کالا اثر دارد.
امکانات و تجهیزات انبار:
یکی دیگر از عواملی که برای تعیین محل قرار دادن کالا موثر است امکانات و تجهیزات موجود در انبار است.این تجهیزات شامل وسایل حمل و نقل داخل انبار از قبیل لیفتراک ، چرخ دستی،جرثقیل و سایر تجهیزانت انبار،شامل وسایل توزین ، نردبان ، چهارپایه و وسایل مورد نیاز برای نگهداری کالا از قبیل پالت ، انواع ظروف ، انواع قفسه و غیره می باشد.
خصوصیات فیزیکی کالا
خصوصیات فیزیکی کالا ، یکی دیگر از عواملی است که در تعیین محل قرار دادن آن در انبار تاثیر دارد.این خصوصیات شامل وزن(اقلام سنگین و سبک) ، نوع بسته بندی مانند کیسه ، کارتن ، عدل، جعبه ، بشکه ، قوطی ، صندوق و یا به صورت فله است که ابعاد و شکل ظاهری آن ها را تشکیل می دهد.
خصوصیات کیفی کالا
این خصوصیات شامل کالای فاسدشدنی ، سریع الاشتعال بودن ، قابل انفجار ، سمی بودن و دیگر خصوصیات کیفی است که باعث می گردد در تعیین محل قرار دادن کالا تاثیر بسزایی داشته باشند.لذا پس از تعیین محل قرار دادن کالا در انبار ، نسبت به تعیین قفسه ، طبقه و ردیف برای استقرار کالا اقدام می شود.
2-چیدن و انبار کردن کالا
یکی از متداول ترین و در عین حال منطقی ترین روش های چیدن اجناس در انبار در ایجاد نظم و استفاده مطلوب – از زمان داد وستد بسیار موثر است تنظیم و نگه داری کالا در یک محل خاص را صفافی نیز می گویند.
مهمترین نکاتی که باید در چیدن کالا در انبار به آن ها توجه کرد عبارتند از:
میزان تقاضا: اقلامی را که به طظور روزمره دریافت و واگذار می شوند ، باید نزدیک به در انبار چید تا هنگام داد و ستد آنها وقت و کار کمتری صرف شود و آن دسته از اقلامی را که کندمصرف هستند نیز در قسمت های انتهایی انبار قرار داد
وجه تشابه: اقلامی را که وجه اشتراک دارند ، باید در کنار هم قرار گیرند، به عنوان مثال اجزای موتور در یک قسمت و اجزای روشنایی در قسمت دیگر و نزدیک هم انبار شوند.
اندازه و حجم کالا: باید به اندازه و حجم فیزیکی اقلام توجه ویژه ای مبذول داشت به نحوی که اجناس سبک وزن و کوچک را در نقاط دورتر و در ارتفاع و کالاهای سنگین و بزرگ را که حمل و نقل آنها مشکل است، در قسمت کم ارتفاع و نزدیک در انبار نگهداری کرد.
مشخصات کیفی اجناس: مشخصات شیمیایی و نوع کالا و قرار دادن آنها در کنار یکدیگر از نکاتی است که باید بطور خاص به آنها توجه کردزیرا آن دسته از مواد شیمیایی که ایجاد احتراق میکنند رانباید نزدیک کالاهای قابل اشتعال قرارداد.
برای مسخص کردن محل اجناس در انبار باید راهروها و قفسه ها شماره گذاری شوند. این شماره ها محل اجناس در انبار است و کارت راهنمایی کالا در انبار که معمولا به صورت کاردکس تنظیم می شود، ثبت می گردد.
در نمونه زیر نحوه شماره گذاری و محل نگهداری کالا در انبار نشان داده شده است.
| محل اجناس |
واحد مصرف |
نام کالا |
کد کالا |
| B-01-02 |
عدد |
مکانیکال سیل |
3601001 |
معمولا در شماره گذاری قفسه های انبار ، شماره های زوج را برای قفسه های سمت راست و شماره های فرد را برای قفسه های سمت چپ اختصاص می دهند بنابراین محل جنس در مثال فوق (02-B-01) به ترتیب زیر خواهد بود:
02: شماره قفسه
B: دومین طبقه از قفسه ( معمولا طبقات هر قفسه از پایین به بالا با حروف تعیین می شوند)
04: اولین قسمت از دومین ردیف قفسه
کارت راهنمای انبار را نیز معمولا بر حسب نام کالا و یا شماره قطعه(فنی) مرتب می کنند تا با مراجعه به آن محل استقرار کالای مورد نظر به راحتی معلوم شود. در صورتی که در انبارهای بزرگ ، برای نگهداری کالا از راهرو ها هم استفاده شود ، راهروها را با کد یک رقمی قبل از شماره قفسه در کارت راهنمای کالا نشان می دهند مانند:
x xx xx xx
قسمت طبقه طبقه شماره قفسه راهرو
3-تهیه کارت شناسایی کالا و نصب آن بر روی اجناس
برای نگهداری حساب ورود و خروج هر نوع کالا که وارد انبار می شود و یا از انبار خارج می گردد از کارت های مقوایی انبار استفاده می شود.
هر انبار دارای دو نوع کارت است و بنا به ضرورت می توان مقدار زیادتری در نظر گرفت و به وسیله کارت انبار هر موقع می توان میزان داد و ستد و موجودی و سایر اطلاعات لازم را جمع و هر یک از انواع کالای موجود در انبار را بدست آورد.
کارت کوچک(کارت قفسه)
کارت کوچک انبار در بالای قفسه یا روی هر یک از اجناس انبار نصب می شود و این کارت دارای مشخصات زیر است:
نام کالایی که کارت مربوط به آن است.
شماره جنس و نوع کالا
موجودی حداقل و حداکثر
واحد مقدار
مقدار متضمن تاریخ وارده و صادره و موجودی
کارت بزرگ
کارت بزرگ دارای مشخصات زیر است:
شماره برگ که در موقع مصرف و استعمال برگ های دوم و سوم به بعد به ترتیب به برگ ها داده می شود.
شماره جنس بر مبنای طبقه بندی و تنظیم کالا
مشخصات کامل جنس
واحد مقدار
موجودی حداقل و حداکثر
شماره ردیف و ثبپ هر ورود و خروج مربوط به کارت
روشنده
اطلاعات مربوط به ورود کالا با تفکیک تاریخ و مقدار مبلغ
اطلاعات مربوط به خروج کالا با تفکیک تاریخ و مقدار و مبل
اطلاعات مربوط به موجودی کالا شامل اطلاعات مربوط به مقدار و مبلغ
از کارت بزرگ اطلاعات زیر بدست می آید:
1- قیمت و مقدار هر یک از انواع اجناس موجود در انبار
2- اسم و آدرس فروشنده
3- طرز تقسیم و استعمال هریک از انواع کالا
4- میزان موجودی هر کالا در هر موقع
4-نگهداری یا حفاظت کالا در انبار
نگهداری یا حفاظت کالا در طول مدتی که در اختیار انباردار است یکی از مهمترین وظایف هر انباردار به شمار می رود، ضمن اینکه در این بخش از این مرحله ، انباردار می بایست به نکات زیر توجه کند:
قرار دادن اجناس و کالاها به شکلی در قفسه که با هم اختلاط پیدا نکنند.
ثبت مشخصات و مقدار وارده و موجودی آن در کارتی به نام کارت انبار ( کاردکس)
کنترل گاه به گاه اجناس و کالاهای موجود با کارت انبار آن.
کنترل سالم ماندن کالاها و اجناس
حفاظت از سرقت ، آتش سوزی و هر عامل از بین برنده یا ضایع کننده دیگر
3-مرحله صدور یا تحویل اجناس و کالا به خارج از انبار:
خروج اجناس از انبار به چند طریق صورت می گیرد:
درخواست کالا و مواد از انبار
نحوه صدور قطعات و مواد از این قرار است که ابتدا واحد متقاضی ، کالای مورد نیاز خود را با تکمیل فرم(برگ درخواست کالا از انبار) و تایید مسئول ذیربط از انبار درخواست می کند.
در صورت موجود بودن کالا ، انباردار به صدور ( حواله انبار) اقدام می کند و اگر جنس موجود نباشد به تنظیم فرم ( درخواست خرید کالا) اقدام و یک نسخه از فرم مزبور جهت خرید به تدارکات ارسال می شود.
در برخی موسسات ، به جای فرم های درخواست کالا و حواله انبارز از فرم ادغام شده ( درخواست و تحویل کالا از انبار) استفاده می شود، این فرم را متقاضی تکمیل کرده و پس از تحویل کالا از طریق انبار ، در ستون مربوط به تحویل گیرنده امضاء می کند.
اصولا صدور جنس از انبار ، طبق برگ درخواست کالا صورت می گیرد ، فرم (حواله انبار) هنگام تحویل کالا به متقاضی تنظیم و از طریق انبار صادر می شود.
صدور ابزار از انبار
جهت دریافت ابزار از انبار، متقاضی فرم(ابزار) را تکمیل کرده و به انبار ارسال می دارد ، از این فرم معمولا برای استفاده موقت از ابزار استفاده می شود.
برگشت کالای امانی دریافتی
از این فرم، هنگام برگشت کالایی که قبلا از موسسه به امانت گرفته شده استفاده میشود.فرم مزبور در انبار صادر می شود.
کالای غیر قابل قبول
چنانچه کالای خریداری شده به تایید فنی و کیفی نرسد ، انبار با تکمیل فرم( کالای غیر قابل قبول) کالای خریداری شده را از طریق تدارکات به فروشنده مرجوع می کند.
رسید و تحویل مستقیم
در بعضی شرایط اقلام خریداری شده بدون ورود به انبار ، مستقیما به مصرف کننده تحویل می شود ( مانند مصالح ساختمانی)
انباردار در تحویل مستقیم کالا نظارت دارد. وی موظف است کالای وارده را با نسخه سفارش خرید کالا تطبیق دهد و سپس به صدور ( رسید انبار مستقیم) که در ولقع حکم حواله انبار را خواهد داشت، اقدام کند.
خروج کالا از موسسه
ارسال کالا از واحد های مختلف به خارج از موسسه مستلزم تنظیم( برگ خروج کالا) است.