آموزش اکسل | تحلیل کسب و کار | هوش تجاری | داشبورد اکسل | توسعه مهارت های فردی

مقدمه

همه ما در زندگی روزمره با سیستم های مختلفی در ارتباط هستیم. برای مثال :

• رادیو
• تلویزیون
• تلفن و موبایل
• خودرو
• دوچرخه
• کولر و بخاری
• خودپرداز

همه این سیستم ها در زمان هایی از چرخه عمر خود دچار شکست و از کار افتادگی می شوند. این اتفاق در سیستم های تولیدی،خدماتی،تاسیساتی با احتمال بالاتری رخ می دهد.یعنی ماشین آلات،تجهیزات و تاسیسات پس از مدتی کارکرد،از کارخواهند افتاد و بنابراین نیاز به تعمیر پیدا می کنند.

در فرهنگ عمومی جامعه،تعمیر بعد از خرابی انجام می گیرد.

در صنایع ما نیز تا حدودی فرهنگی مشابهی وجود دارد.یعنی تا زمانی که مشکل و خرابی برای تجهیزات پیش نیاید، اقدامی برای پیگیری از خرابی انجام نمی شود و تنها پس از خرابی و توقف ماشین آلات، گروه تعمیرات به سراغ دستگاه رفته و آن را تعمیر می کنند.

به عبارتی فرهنگ عمومی ما نگهداری را مترادف با تعمیر می داند. این در حالی است که در بحث های مدیریت و صنایع، نگهداری متفاوت از تعمیر است.

• تعمیر Repair

مجموعه فعالیت هایی که بر روی یک سیستم یا وسیله ای که دچار خرابی و یا از کار افتادگی شده ، انجام می گیرد تا آن را به حالت آماده و قابل بهره برداری بازگردانده و برای انجام وظیفه اش آماده سازد.

• نگهداریMaintenance

مجموعه فعالیت های مشخص و معمولا برنامه ریزی شده که با هدف جلوگیری از خرابی ناگهانی ماشین آلات،تجهیزات و تاسیسات انجام می گیرند و به این ترتیب قابلیت اطمینان و در دسترس بودن آنها را افزایش می دهند.

خلاصه ای از تفاوت های نگهداری و تعمیر از جنبه های مختلف در جدول ذیل نشان داده شده است:

شرح	نگهداری	تعمیر
برنامه ریزی	بله	خیر
هدف	جلوگیری از خرابی	تعمیر و اصلاح خرابی
نوع تجهیزات	همه تجهیزات	تجهیزات از کار افتاده
زمان انجام	مشخص	نامشخص-زمان خرابی

با این ترتیب و این تعریف ها ، نگهداری همواره نسبت به تعمیر اولویت دارد.

• نگهداری و تعمیرات

مجموعه فعالیت های انجام شده در جهت حفاظت یا اعاده وضع یک جزء یا کل سیستم موجود، که سبب افزایش عمر مفید ماشین آلات،کاهش مصرف قطعات یدکی ، انرژی و هزینه و افزایش کارآیی و راندمان عملی ماشین آلات می شوند.

در نگهداری و تعمیرات اساس بر این است که پس از مدتی کار کردن،تجهیزات باید بازدید شده و تعمیرات و اصلاحات لازم بر روی آنها انجام پذیرد تا ازفرسودگی قطعات جلوگیری و برای ساخت یا خرید قطعات برنامه ریزی شود.

• اهداف سیستم نت

-بهینه کردن توانایی های ماشین آلات

-ایجاد آرشیو مدارک فنی

-بررسی و تحلیل اقتصادی نت انجام شده

-کاهش هزینه های انرژی

-کاهش زمان توقف ماشین آلات

-کاهش هزینه های نت

-استفاده ی بهتر از قطعات یدکی

-استفاده ی بهتر از نیروی انسانی

-افزایش کیفیت و کمیت تولید

-ایجاد نظم و انضباط در کارخانه

-استاندارد کردن کارهای تعمیراتی

-تهیه ی دستورالعمل های ایمنی و حفاظت فردی

-بهبود شرایط ایمنی در کارخانه

• آثار نبود نت در صنعت

-مطلوبیت پائین تجهیزات

-کاهش و توقف تولید

-افزایش تولید از دست رفته

-کاهش عمر مفید تجهیزات

-بیکاری نیروی انسانی

-نارضایتی کارکنان

-کاهش بهره وری سازمانی

-کاهش زمان سود دهی ماشین آلات

-کاهش قابلیت اطمینان تجهیزات و تاسیسات

-کاهش ارزش زمان فروش تجهیزات

-کاهش ایمنی

• برداشت های اشتباه از نت

یادگیری تنها جمع آوری دانسته نیست. نیاموختن دانسته ای قدیمی که سنخیت و لزوم خود را از دست داده اند، هم بسیار حیاتی است. بنابراین شاید فراموشی حداقل به اندازه یادگیری مهم باشد.

دلایل اهمین نت در سیستم های تولیدی

نگهداری و تعمیرات در سال های اخیر در سیستم های تولیدی اهمیت بیشتری یافته است. در این قسمت به برخی از دلایل این موضوع می پردازیم:

• حرکت سریع صنایع در جهت خودکار شدن
• خسارت زیاد تولید از دست رفته در صنایع
• بالا رفتن قیمت قطعات یدکی
• افزایش هزینه های اولیه ی خرید ماشین آلات
• بالا رفتن حجم سرمایه گذاری ها و سرعت تولید

سازمان های تولیدی را بر اساس فرآیند تولیدشان می توان به سه دسته کلی تقسیم کرد :

1. سیستم های تولید پیوسته : تولید مداوم و بدون وقفه است.تولید محصول در زمان مشخص و از طریق فرآیندهای متفاوتی که پشت سر هم قرار گرفته اند،انجام می گیرد.سرعت تولید زیاد است و موجودی محصول حین کار نداریم.در این سیستم ها یک توقف در تولید موجب خرابی محصول و خط تولید می شود. مثال : نیروگاه برق-نفت-پتروشیمی
2. سیستم تولید انبوه: تولید زیاد و تنوع محصولات کم است.معمولا یک نوع یا مدل های مختلف از یک محصول استاندارد در مقادیر زیاد تولید می شود. در جریان تولید مواد و قطعات تغییر می یابند و نهایتا روی هم مونتاژ می شوند.جریان تولید از پیش تعیین شده و مشخص است.کارگران وظایف محدود و دستگاه های خاصی دارند. مثال : خودروسازی،مونتاژ کامپیوتر،لوازم خانگی
3. تولید سفارشی:تنوع تولید بسیار زیاد و حجم تولید بسیار کم است. معمولا تولید طبق سفار برای یک یا چند واحد محدود انجام می گیرد. مثال : کشتی سازی-هواپیما سازی

فعالیت های نگهداری و تعمیرات

1. تعمیر Repair
2. تنظیم Adjust
3. تعویضChange
4. آزمون Test
5. سرویسService

تعمیرRepair

فعالیتی به منظور تشخیص عیب یک قطعه یا مجموعه،رفع عیب و بازگرداندن آن به شرایط قابل قبول

-انجام آزمایش به منظور تشخیص عیب

-باز کردن مجموعه معیوب از روی تجهیزات

-ترمیم قسمت های آسیب دیده یا تعویض یک یا چند قسمت از مجموعه معیوب

-تست و آزمایش برای اطمینان از سلامت مجموعه

-نصب یا مونتاژ محموعه اصلاح شده بر روی تجهیزات

تعویضChange

جایگزینی مجموعه مستهلک با مجموعه سالم

آزمونTest

بازدید،بازرسی و آزمایش های مورد نیاز برای مقایسه و ارزیابی مجموعه با شرایط استاندارد

سرویسService

فعالیت های ساده نگهداری به منظور جلوگیری از بروز نقص در مجموعه های یک دستگاه

-شستشو و تمیز کاری

-روغنکاری،تکمیل یا تعویض روغن

-اچارکشی و سفت کردن پیج ها

-رنگ کاری جزئی

تعمیرات اساسی Overhaul Repairs

این نوع تعمیرات معمولا در روزهای تعطیل و در زمان هایی انجام می شوند که توقف ماشین آلات مشکلی برای کارخانه ایجاد نکند،معمولا در این زمانها یک سرویس و تعمیرات کلی برای همه تجهیزات انجام می گیرد .

مثلا در صنایع غذایی مادامی که تولید در جریان است، مواد به سرعت باید وارد خط تولید شوند تا فاسد نشوند، در چنین مواردی پس از پایان تولید، معایب و مشکلات جمع آوری می شوند، تجهیزات پیاده و تعمیرات کامل انجام می شود.

به طور کلی این تعمیرات برای تجهیزاتی که با یک یا چند دلیل زیر در تعمیرات جزئی، امکان تعمیرات ندارند انجام می گیرد :

-مشکلات محیطی و تکنولوژی

-عدم وجود امکان تعمیراتی به صورت دائمی و همیشگی

-عدم وجود اولویت  تعمیراتی در روزهای عادی

-عدم امکان تعمیرات برای قسمت ها یا دستکاه های خاص

زمان های این تعمیرات بسته به ماهیت فرآیند تولید و شرایط استفاده از ماشین آلات متفاوت است.معمولا در تعطیلات این کارها انجام می گیرد.

معایب این نوع تعمیرات :

-سرپرستی و نظارت کافی در زمان تعمیر وجود ندارد.

-در صورت کمبود منابع (قطعات،ابزار و تخصص های مورد نیاز)دسترسی به سختی امکانپذیر است.

-در تعطیلات دسترسی به تسهیلاتی مانند اسناد فنی یا حمل و نقل کمتر است.

مزایا و معایب پیاده کردن سیستم نگهداری و تعمیرات

مزایا / محاسن

برخی از محاسنی که پیاده سازی سیستم نگهداری و تعمیرات برای تولیدکنندگان دارد، در ادماه ذکر شده اند :

-کیفیت محصولات

-اضافه کاری

-حجم کار

-دسترسی به تجهیزات

-کنترل موجودی قطعات

-تجهیزات و ماشین آلات رزرو

-ایمنی و آلودگی

معایب:

-امکان لطمه رسانی

-از کار افتادگی های زودرس

-مصرف قطعات

-هزینه های اولیه

-دسترسی به ماشین آلات

انواع نگهداری و تعمیرات

دسته بندی های متفاوتی برای نگهداری و تعمیرات ذکر شده است. در ادامه ما طبق دسته بندی زیر انواع گروه های نت را بررسی کرده و توضیح خواهیم داد.

1. نت برنامه ریزی نشده
2. نت برنامه ریزی شده

نت برنامه ریزی نشده :

نت اظطراری Reactive/Emergency/Maintenance

 نت برنامه ریزی شده :

-نت از کار افتادگی Break-Down Maintenance/BM

-نت پیشگیرانه Preventive Maintenance PM

-نت پیشگویانه PDM Predictive Maintenance

-نت پیش اقدامانه Proactive Maintenance

نت اظطراری Emergency Maintenance

شعار این نوع از نت این است : " تا قطعه ای شکسته/معیوب نشده،آن را تعمیر/تعویض نمی کنیم."

این نوع تعمیرات صرفا بعد از وقوع خرابی و به صورت اظطراری انجام می گیرند.معمولا هیچگونه آمادگی قبلی در مورد نوع مشکلات و روش رویارویی با انها وجود ندارد.علت اینم است که در این سازمان ها اقدامات انجام شده و تجارب ثبت،ضبط و تحلیل نمی شوند(عدم وجود مدیریت دانش). تا قبل از دهه 50 میلادی استراتژی و شعار غالب صنایع این نوع نت بوده است.در حال حاضر نیز بیشتر صنایعی که سیستم برنامه ریزی برای نت ندارند،از این نوع نت استفاده می کنند.

بعد از دهه 50 به تدریج با اتوماتیک و پیوسته شدن خطوط تولید، هزینه های تعمیرات اظطراری نیز بالا رفت و در سال 1953 اولین کتاب در زمینه نت پیشگیرانه در آمریکا نگاشته شد.

ویژگی های نت اظطراری

-شناسایی محل تعمیر و روش تعمیر

-نیاز به گروه تعمیراتی قوی و آمده به کار

-نیاز به انبار قطعات یدکی قوی و کامل

-نیاز به ماشین آلات ذخیره و جایگزین

-باز کاری نامتعادل پرسنل تعمیرات

-احتمال وقوع خرابی های ثانویه

-ریسک بالای ایمنی

-هزینه های زیاد

هزینه های اضافی ناشی از نت اظطراری

-هزینه های مستقیم اضافی

-هزینه ای کارکرد نامناسب و عدم رعایت استاندردهای لازم تجهیزات

-هزینه های کاهش کیفیت محصولات

-بیکاری و نارضایتی کاربران

-هزینه های اضافه کاری نامناسب و عدم رعایت استانداردهای لازم تجهیزات

-هزینه های کاهش کیفیت محصولات

-هزینه های اضافه کاری کارکنان نت و پیمانکارات خارح از سیستم

-دیرکرد در اجرای ماموریت محوله یا ارسال محصول به مشتری

معایب نت اظطراری

با توضیحات ارائه شده ، می توان گفت تقریبا تمامی نکاتی که در دو قسمت قبل آروده شده است، از معایب نت اظطراری هستند.به هر حال مهم ترین معایب این نوع نت، که مشکلات بیشتری ایجاد می کنند، عبارتند از :

-نیاز به گروه تعمیراتی قوی و آماده به کار

-پایین بودن کیفیت انجام تعمیرات به دلیل فوریت در کار

-ضایع شدن محصولات نیمه ساخته و مواد در حسن فرآیند

-افزایش زمان تعمیرات(نسبت استاندارد)به دلیل مشاهده و مشکلات و خرابی های فرعی

-عدم امکان برنامه ریزی دقیق تولید

مزایای نت اظطراری

-استفاده کمتر از قطعات یدکی

هزینه های اولیه کمتر

نکته : تجهیزات حساس از نظر فنی و استراتژیک و انهایی که تعمیرات سنگین و پرهزینه دارند، مجاز به استفاده از این نوع نت نستند.

نت از کار افتادگی Break Down Maintenance

در این نوع نت نیز مشابه نت اظطراری، فعالیت های تعمیراتی بعد از وقوع خرابی انجام می گیرند. بنابراین تقریبا این دو نوع نت مشابهند.اما مهم ترین تفاوت آنها در این است که در نت اظطراری مدیریت دانش نداریم، در حالی که نت از کار افتادگی مدیریت دانش دارد. به عبارتی :

-در نت از کار افتادگی آمادگی قبلی در مورد عیب، علت، اقدامات اصلاحی، دستورالعمل های تعمیراتی،ابزار،قطعات و سایر ملزوامت مورد نیاز

-در نت از کارافتادگی ، با وقوع هر تعمیری که قبلا سابقه نداشته، اطلاعات مربوطه مستند می شوند تا در صورت لزوم و با توجه به دفعات تکرار و اولویت دستگاه، به صورت پیگیرانه یا پیش بینانه برنامه ریزی شوند.

* علت عدم انجام تعمیرات به صورت پیش بینانه یا پیشگیرانه، اولویت پایین دستگاه و ملاحظات اقتصادی است.

* به این دلیل در گروه برنامه ریزی شده قرار گرفته که برنامه ریزی برای اقدام اصلاحی و نه اقدام پیشگیرانه وجود دارد. حال آن که در نت اضطراری (که در دسته برنامه ریزی نشده است)، تنها رفع عیب (اصلاح) انجام می گیرد.

نت پیشگیرانه - Preventive Maintenance

شعار این نوع نت: پیشگیری بهتر از درمان است (Fix It, before it breaks)

تعریف: مجموعه فعالیتها و اعمالی که باعث می‌شوند نه تنها از کارافتادگی تجهیزات کم شود، بلکه کمیت و کیفیت محصولات نیز بهبود یابد. در این نوع نت دیدگاه غالب این است که ماشین‌آلات پس از مدتی کارکرد، دچار پیری می‌شوند و باید با انجام فعالیتهای تعمیراتی به وضعیت "مانند نو" برگردانده شوند.

این نوع نت شامل فعالیت‌های بازرسی دوره‌ای، سرویس، تمیزکاری، کالیبراسیون، روانکاری، تنظیم و تعویض قطعات است که طبق برنامه مشخصی انجام می‌گیرند.

مزایای نت پیشگیرانه

* کاهش زمان خرابی ماشین‌آلات

* کاهش پرداختی‌های اضافه‌کاری

* کاهش هزینه‌های تعمیرات اضطراری

* کاهش تعداد قطعات / محصولات معیوب

* کاهش تعداد ماشین‌آلات رزرو مورد نیاز

* کاهش هزینه‌های انبارداری قطعات یدکی

* کاهش قیمت تمام شده محصولات

* کاهش قیمت تمام شده محصولات

* کاهش خرابی‌های ناگهانی و فاجعه‌آمیز

* افزایش ایمنی

* بهبود کیفیت فعالیت‌های تعمیراتی

* از بین رفتن / کاهش جو تنش و اضطراب در بخش نت

 

معایب نت پیشگیرانه

تقریباً همان معایب و مشکلاتی که برای نت بیان شد، از معایب نت پیشگیرانه هستند. این معایب عبارتند از:

- امکان لطمه‌رسانی

- از کارافتادکی زودرس

- مصرف بیشتر قطعات و لوازم یدکی

- هزینه‌های اولیه بالا

- نیاز به بازدید و سرکشی از تجهیزات

 الگوی از کار افتادگی وان حمان / بستر رودخانه (Van shaped/Stream bed)

از توزیع‌های معروف مطرح در نت این منحنی است که شامل سه دوره اصلی است:

(1)   دوران طفولیت – از کارافتادگی های زودرس – مثال: بریده شدن تسمه کولر نو یا از تنظیم خارج شدن موتور ماشین نو یا کار نکردن سیستم برق دستگاه

(2)   دروان عمر مفید / عمر اقتصادی – از کار افتادگی احتمالی – مثال: پنچر شدن ماشین چند بار در سال

(3)   دوران پیری – از کار افتادگی فرسایشی، مربوط به فرسودگی قطعات ماشین‌آلات - معمولاً بر اثر نگهداری مناسب، این نوع فرسودگی دیرتر شروع می‌شود. مانند ساییده شدن لنت ترمز

نت پیش بینانه یا پیشگویانه (Predictive Mantenance - PdM)

مقدمه

مطالعاتی که در دهه های ۶۰ و ۷۰ در دانشگاه های آمریکا و سوئد انجام شد، نشان داد که الگوی خرابی وان حمام برای خرابی اکثر دستگاه ها و تجهیزات پیجیده صادق نیست و صرفاً ۸ تا ۲۳ درصد حرابی ها از این منحنی پیروی می کنند و وابسته به سن و کارکرد دستگاه هستند. لذا این بحث مطرح شد که اقدامات پیشگیرانه بیشتر صرفاً هزینه ها را افزایش داده و اثری در کاهش خرابی های اضطراری ندارند.

از طرفی در نت پیشگیرانه فعالیت های مختلف به صورت دوره ای انجام می گیرند و وضعیت دستگاه در زمان انجام این اقدامات نقشی در انجام آنها ندارد. بنابراین ممکن است برخی از این اقدامات دیر اتفاق بیفتند یا اصولاً لزومی به انجام آنها نباشد.

نت پیش بینانه چیست؟

از حدود سال ۱۹۷۵ به تدریج نت پیش بینانه / پیشگویانه در صنایع مطرح شد. از آنجا که در این نوع نت، وضعیت دستگاه نقش مهمی در انجام تعمیرات دارد، به آن نت مبتنی بر وضعیت (Condition based Maintenance) نیز گفته می شود.

در نت پیش بینانه اعتقاد بر این است که اغلب خرابی های ماشین آلات و تجهیزات پس از رسیدن به یک مرحله مشخصی نشانه هایی از خود بروز می دهند. بنابراین می توان این نشانه ها را تشخیص داد و وقوع خرابی را از قبل پیش بینی نمود. برخی از این نشانه ها عبارتند از ارتعاشات، صدا، ذرات فرسایشی، حرارت، بو و ...

بنابراین در نت پیش بینانه پارامترهای تعریف شده برای عملکرد یک وسیله با حدود تعریف شده آنها مقایسه می شوند. پس از انجام تحلیل های لازم، مشکلات بالقوه شناسایی می شوند و اقدامات لازم برای حل این مشکلات انجام می گیرند. در نت پیش بینانه از ابزار پایش وضعیت استفاده می شود.

* نمودار از کارافتادگی بالقوه (P-F / Potential Failure) وضعیت تجهیزات را در طول زمان و زمان هایی که از کارافتادگی قابل شناسایی است و هزینه تعمیرات در زمان های مختلف را نشان می دهد.

پایش وضعیت (Condition Monitoring / CM)

پایش وضعیت عبارتست از اندازه گیری و پایش مستمر پارامتری از وسیله در حال کار که:

الف - بیانگر وضعیت آن باشد.

 ب - قابل پیگیری و ردیابی باشد- یعنی بتوان نتایج را با نتایج قبلی و بعدی مقایسه کرد.

 ج - حاوی اطلاعات مفیدی برای عیب یابی باشد.

* ویژگی این تکنیکها این است که آزمایش های غیرتخریبی هستند.

برخی از تکنیک های پر کاربرد پایش وضعیت

* از حواس انسانی - ابتدایی ترین و پر کاربردترین روش پایش وضعیت استفاده از حواس انسانی است. برای مثال:

- لمس کردن: مثلاً با کمک سکه و حس لامسه می توان درکی از ارتعاشات تجهیزات به دست آورد. یا در مواردی که دما زیاد بالا نیست، می توان تغییرات دما را با لامسه حس کرد.

- دیدن: مثل حالت های دفرمه شدن، شکستگی و نشتی ها

- بوییدن: بوی روغن سوخته، بوی سوختگی مدارها، H2S

- شنیدن: گوش انسان یکی از بهترین ابزارها برای آنالیز صداست و می تواند بین الگوهای مختلف سدایی تفاوت قائل شود و بین خرابی و نوع صدا ارتباط برقرار کند. برخی معتقدند که گاهی گوش انسان از دستگاه آنالایزر صدا هم بهتر عمل می کند.

* آنالیز ارتعاشات

* آنالیز صدا

* ترموگرافی

* آنالیز روغن

* آنالیز مدار موتور

* عکس برداری مادون قرمز از تجهیزات

 مزایای نت پیش بینانه

* کاهش خرابی های غیر منتظره

*سفارش دهی قطعات در زمان نیاز

*افزایش عمر تجهیزات

*کاهش توقفات و از کار افتادگی ها

معایب نت پیش بینانه

*کاهش خرابی های غیر منتظره

*سفارش دهی ثطعات در زمان نیاز

*افزایش عمر تجهیزات

*کاهش توقفات و از کار افتادگی ها

معایب نت پیش بینانه

*مهارت های اضافی مورد نیاز (آموزش کارکنان)

*هزینه سرمایه گذاری بالا

*پس انداز بالقوه به سادگی برای مدیران قابل درک نیست

نت پیش اقدامانه Proactive Maintenance

واژه های "نت پیش اقدامانه"."نت موثر"."نت پویشگرانه"."نت به منظور بهبود" و به عنوان معادل فارسی این نوع نت به کاربرده شده اند. شعار نت پیش اقدامنه این است:

دستگاه را تنها تعمیر نکن، بلکه آن را بهبود بده (Dont just fix it improve it)

نت پیش اقدامنه شامل مجموعه فعالیت هایی است که با هدف بهبود کارکرد ماشین آلات و کاهش میزان نیاز آنها به انواع نت و حذف کامل علت وقوع خرابی ها انجام می گیرد.نمونه هایی از فعالیت هایی که در این نوع نت انجام می گیرد عبارت اند از :

1.تغییر در نحوه استفاده از ماشین آلات و تجهیزات بر اساس سوابق و تجربیات پرسنل نت تولید.

2.طراحی مجدد اجزا ماشین با هدف حذف علل وقوع خرابیها.

3.بازنگری در طراحی،نصب و نحوه بهره برداری از تجهیزات.

 

در دنیا این نوع نت به دلیل تاثیر سریعی که در کاهش هزینه دارد،به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای بهبود مورد توجه قرار گرفته است.برای مثال فرض کنید که بتوانید خیلی قبل از این که نشانه ای از شروع یک بیماری بوجود آید، امکان وقوع آن را پیش بینی و علت بوجود آمدنش را حذف کنید.مشخص است که چنین اتفاقی صرفه جویی های زیادی برای شما به همراه خواهد داشت.این یک مثال بای نان دادن همیت نحوه کار نت پیش اقدامانه است.

یکی از موضوعات اصلی در نت پیش اقدامانه،یافتن و حل ریشه ای مسائل و مشکلات است. در این مباحث، یکی از مهمترین علت های خرابی و کاهش عمر ماشین آلات آلودگی است.در آزمون های آزمایشگاهی و تست های عملی نیز اهمیت بالای این موضع در خرابی ماشین آلات به اثبات رسیده است.در رویکردهای دیگر نت به بازدیدهای برنامه ریزی شده و همچنین نشانه ها و هشدارهای بروز مشکل توجه شده است.اما تانون ی رویکردی به طر خاص به مسئله آلودگی هانپرداخته است.

کنترل آلودگی

گرما، رطوبت،ذرات معلق،گردوغبار و ... معمولا مایعات و روغن های سطح کارگاه را آلوده می سازند.اما برنامه های منظم کنترل آلودگی می توانند به رفع این مشکلات کمک کند و به این ترتیب عمر ماشین آلات و اجزا و قطعات آن را افزایش دهد.همچنین این کار کمک می کند که ماشین آلات با بالاترین کارایی خود کار کنند.علاوه بر این،هزینه های شروع برنامه های کنترل آلودگی سریعا با صرفه جویی های حاصل از کاهش نیاز به تعمیرات جبران می شود.

یک برنامه کنترل آلودگی سه مرحله اصلی دارد:

1-هدف گذاری برای میزان تمیزی هر ماشین

2.انتخاب و نصب فیلتر و روش های مناسب برای پاک کردن آلودگی ها

3.پایش منظم آلودگی در دوره های زمانی برنامه ریزی شده به منظور دستیابی به سطح تمیزی مورد نیاز

این روش نیاز به مهارت فنی و تحلیلی بسیار بالایی دارد و حتی می تواند برای شرکت سازنده به منظور تولید بهتر دستگاه نیز مفید واقع شود.دو نمونه از مهم ترین روش های تحلیلی مورد استفاده در این نوع نت عبارت اند از :

RCA:Root Cause Analysis

MFMEA:Machine Mode and Effects Analysis

مراحل استقرار نت پیشگیرانه

1.شناسایی و کدگذاری تجهیزات

در این مرحله فهرست کامل و به روزی از کلیه تجهیزات،دستگاه ها و دارایی هایی که مسئولیت حفاظت و نگهداری و تعمیر آنها بر عهده واحد فنی است، تهیه می شود.این کار می تواند با استفاده از لیست امور مالی انجام گیرد.سپس محل تجهیزات بر روی نقشه نشان گذاری می شود.نهایتا فهرست کامل تجهیزات در فرمت مشخص سلزمان تهیه می شود. همچنینسیستم کدینگ و روش شناسه گذاری تجهیزات در این مرحله تعیین می شود.پس از تعیین کد ماشین آلات مختلف، این کدها با پلاک های شناسایی بر روی تجهیزات نصب می شوند.

کدگذاری تجهیزات

دستگاه ها وقتی برای اولین بار نصب می شوند، دارای یک نام و عنوان رسمی هستند اما در طی زمان و با در نظر گرفتن موارد استفاده و روند ساختن واژه های نو،نام ها تدریجا به گونه ای تغییر می کنندکه با نام اولیه خود به کلی قابل تشخیص نیستند.به این ترتیب غالبا هر یک از تجهیزات با نام های مختلفی شناخته می شوند و لذا بایگانی اسناد و مدارک می تواند مشکل و گیج کننده باشد.بویژه وقتی که چندین دستگاه مشابه در کارخانه وجود دارد،مشخص نمودن دقیق تجهیزات با نام کاملشان مشکل است و امکان بروز اشتباه را زیاد می کند.

اما در سازمان ها هر دستگاه باید طوری شناخته شود که امکان هیچگونه شکی درباره آن نباشد.کد سمبلی است که به کمک آن با قطعیت می توان دستور کارها،فرم ها،درخواست ها،هزینه ها و ...را به دستگاه مرتبط ساخت و حتی سریعامحل استقرار دستگاه ها را مشخص نمود.همچنین کد به جمع آوری،طبقه بندی و تحلیل اطلاعات ماشین آلات و تجهیزات کمک می کند.در کد می توان از حروف،اعداد یا ترکیبی از انها استفاده کرد.کدها،پس از تعیین،باید بر روی پلاک های شناسایی ثبت و در محل مناسبی بروی دستگاه نصب شوند.

ویژگی های سیستم کدگذاری مطلوب

1.سیستم به طور منطقی طراحی شده باشد.

2.سیستم قابلیت گنجاندن تغییرات در تعداد و نوع دستگاه ها و محل استقرار آنها را بدون بر هم ریختن سیستم اولیه داشته باشد.

3.هر یک از تجهیزات/ماشین آلات یک کد مشخص داشته باشند که دستگاه با استفاده از آن قابل شناسایی باشد.

4.کد باید به سادگی درک و تشخیص داده شود.

5.کد باید به سادگی بر روی تجهیزات و در اسناد و مدارک و سیستم های کامپیوتری قابل استفاده باشد.

پرسش برای بحث: آیا کد گذاری تجهیزات در همه سازمان ها ضروری است؟

پس از تعیین کد ماشین آلات، پلاک های شناسایی شامل کد تجهیزات بروی آنها نصب می شود.یک پلاک شناسایی خوب باید :

این شناسنامه ها که شامل اطلاعاتی کاملی از تجهیزات می باشند، اطلاعات زیر را در بر دارند:

1.کد دستگاه

2.مشخصات فنی(قدرت،سرعت،مدل،ابعاد،فیزیک،وزن و ...)

3.محل نصب یا بهره برداری از دستگاه

4.اطلاعات مالی(شماره سفارش،قیمت خرید،نرخ استهلاک و ...)

5.محل و شماره کاتالوگ ها ، نقشه ها و دستورالعمل های فنی

6.قطعات اصلی دستگاه(الکتروموتورها،گیربکس ها و ...)

7.انواع تاسیسات لازم (برق،آب،هوای فشرده و ...)

8.اطلاعات موتورهای الکتریکی

9.نام و نشانی فروشنده.نکایندگی فروش قطعات یدکی و محل های خدمات پس از فروش

آگاهی از شرایط فنی و وضعیت تجهیزات

در این مرحله باید شرایط و وضعیت تجهیزات برای تیم نت مشخص شود. بدین منظور کلیه سوابق کاری و تعمیراتی دستگاه‌ها جمع‌آوری و به اصطلاح سرگذشت تعمیراتی ماشین آنالیز می‌شود. در این مرحله و با استفاده از تحلیل سرگذشت تعمیراتی ماشین می‌توان به اطلاعات زیر دست یافت:

-تخمین نیروی انسانی (نفر-ساعت) مورد نیاز برای نگهداری و تعمیرات

-تعیین ابزار و مواد مورد نیاز برای تعمیرات مشابه بعدی

-شناسایی مشکلات حین کار در تعمیرات مشابه

-تعیین شاخص های آماری مورد نیاز برای نت شامل:

1.فاصله زمانی بین خرابی ها

2.متوسط زمان انجام تعمیر

3.متوسط زمان توقف خط تولید

آنالیز سرگذشت تعمیراتی ماشین می‌تواند این نکته را روشن کند که اگر در تعویض قطعات از نوع خاصی یا مواد مرغوبتری استفاده شود یا تغییرات مختصری در طرح ماشین داده شود، هزینه نگهداری چگونه کاهش می یابد.

برنامه های بازدید و نگهداری

در این مرحله برنامه‌های بازدید، تمیزکاری، سرویس، روانکاری و کالیبراسیون تجهیزات تهیه می‌شود.

استقرار نظام کنترل سوابق

در این مرحله باید یک سیستم مناسب برای شناسایی، دسته‌بندی و تعیین نحوه مناسب بایگانی به منظور دسترسی آسان و استفاده از سوابق ایجاد نمود.

 توضیح: دو مرحله اول این فرآیند (شناسایی و کدگذاری تجهیزات و تهیه شناسنامه‌های تحهیزات) با عنوان بانک اطلاعاتی جامع ماشین آلات نیز شناخته می‌شود. به عبارتی مدارک تهیه شده در این دو مرحله می‌توانند در بانک اطلاعاتی جامع ماشین‌الات قرار گیرند.

کالیبراسیون

کالیبراسیون شکل خاصی از نت پیشگیرانه است که به مقایسه ابزار دقیق با یک مرجع استاندارد آزمایشگاهی در شرایط استاندارد به منظور اطمینان از دقت و صحت و تعیین دقیق میزان خطای آن نسبت به استاندارد می پردازد.به زبان ساده کالیبراسیون عبارتست از مقایسه دو سیستم / وسیله اندازه گیری که یکی عدم قطعیتش مشخص و دیگری نامشخص است و تعیین میزان عدم قطعیت سیستم / وسیله دوم اولین کالیبراسیون وسیله اندازه گیری توسط تولیدکننده انجام می گیرد و پس از آن درجه بندی دستگاه و تنظیمات مدارات و نشان دهنده ها انجام می گیرد. پس از این کالیبراسیون، در دوره های زمانی مشخصی برای اطمینان از عملکرد صحیح دستگاه کالیبراسیون های مجدد انجام می گیرند.

قابلیت ردیابی: قابلیت ارتباط مقدار یک استاندارد یا نتیجه اندازه گیری با مراجع ملی و بین المللی از طریق زنجیره پیوسته مقایسه ها که همه عدم قطعیتی معین دارند.

سیستم کالیبراسیون مناسب به هدف پرهیز از بی دقتی ابزار از طریق کشف نقایص و به کارگیری به موقع اقدام اصلاحی می پردازد. یک سیستم کالیبراسیون مناسب شامل موارد زیر است:

لیست تمام اندازه گیری ها و وسایل اندازه گیری

تعیین فواصل کالیبراسیون

لیست استانداردهای اندازه گیری و کالیبراسیون

تعیین روش ها و شرایط محیطی مناسب برای کالیبراسیون

تهیه برنامه های بازرسی تجهیزات به منظور کشف مشکلات کالیبراسیون

 پیگیری و اجرای به موقع اقدامات اصلاحی برای مشکلات شناسایی شده

تهیه برچسب های کالیبراسیون

سیستم مناسب نگهداری سوابق کالیبراسیون

روانکاری

اصطكاك بين دو ماده كه نسبت به يكديگر حركت مي‌كنند، باعث گرما و سايش مي‌شود. این گرما و سایش در صنعت باعث خسارات فراوانی می‌شود. آماری در يك كارخانه‌ي متوسط انگلستان، ميانگين هزينه سالانه اصطكاك را يك ميليون دلار تخمین زده است. (منبع: )

یک راه حل برای مقابله با اصطکاک و سایش روان‌كاري است. روانکاری در واقع علم تسهیل حرکت نسبی سطوح در تماس با یکدیگر است. روان‌كننده / روانکار: هر چيزي كه در داخل و پایین سطوح متحرک، به منظور كاهش اصطكاك استفاده مي‌شود.

روغن به منزله خونی که در رگ های تجهیزات جریان دارد. می توانند ضایعات ناشی از خرابی دستگاه را کاهش دهد و طول عمر مفید دستگاه را افزایش دهد. روانکارها می توانند مایعاتی غیر از روغن ها باشند یا حتی گازها مانند یاتاقان های هوا

 روان‌كاري نامناسب

-روان‌كاري نامناسب باعث گير كردن قطعات متحرك و در نتيجه ايجاد خسارت مي‌شود.

-انجام نادرست روغنکاری نه تنها پیشگیری را بی فایده می سازد، بلکه ممکن است باعث به وجود آمدن هزینه های سرسام آور و خوابیدن خط تولید شود.

-روغنکاری ناقص (کم) بدتر از روغنکاری نکردن است. كم‌بود روان‌كار ممكن است علاوه‌بر خرابي مستقيم تجهيزات، باعث زيان‌هاي غيرمستقيم نظير كاهش دقت ماشين‌آلات شده و سايش تجهيزات را افزايش دهد.

-روغنکاری اضافی (زیاد) باعث گرمای زیاد و حرکت غیرطبیعی دستگاه می شود.

-در صورت روان‌كاري نامناسب، بار وارده بر ماشين از حد طبيعي بيش‌تر خواهد شد.

با این توضیحات، زمان، مقدار و نوع روانکاری اهمیت خاصی دارد. مقدار و زمان روانکاری بسته به شرایط فیزیکی و میزان بار وارده به ماشین آلات تعیین می‌شود.

 روانکاری مناسب یعنی:

-استفاده صحیح و به کار بردن مقدار مناسب روانکار

-استفاده از لوازم و تجهیزات مناسب

-تعیین شرایط مناسب روانکاری

-چک کردن و کنترل در دروه های زمانی تعیین شده

وظايف روان‌کارها

وظیفه اصلی جداسازي قطعات متحرك از يكديگر به منظور جلوگیری از سایش، خش افتادن، توقف و شکست ناگهانی آنهاست. سایر وظایف روانکارها:

-كاهش حرارت

-جلوگيري از آلودگي

-مقابله در برابر خوردگي

-جلوگيري از زنگ زدن

-جلوگيري از تاثير مواد شيميايي

-تميز كردن مواد سايشي

-سرد كردن از طريق انتقال حرارت

-انتقال قدرت در دستگاه‌هاي هيدروليكي

خصوصیات روغن ها

1.گرانروی

یکی از مهمترین خصوصیات روغن و از معیارهای سنجش غلظت روغن است و واحد سنجش آن SSU (Saybolt Second Universal) است. روش اندازه گیری گرانروی: مدت زمانی (ثانیه) که 60 میلی لیتر از روغن در دمای تعیین شده از منفذ استاندارد عبور می کند.

توجه: هنگام استفاده از سیستم اس اس یو باید حتماً دمایی که در آن اندازه گیری انجام شده، ذکر شود. چون گرانروی با دما تغییر می کند.

روغن های با گرانروی کمتر را روغن سبک می نامند.

؟عدد بالاتر گرانروی نشان دهنده .....

2.شاخص گرانروی

روش اندازه گیری: میزان تغییر در گرانروی متناسب با تغییرات دما

؟ شاخص گرانروی بالاتر نشان دهنده ..................

3.نقطه ریزش

دمایی که در آن روغن در شرایط از پیش تعیین شده، جاری می شود.

4.قطه اشتعال

دمایی که در آن در حضور اکسیژن، احتراق اتفاق می افتد.

گریس

ماده ای جامد یا نیمه جامد که از مشتقات نفتی و صابون با یک پر کننده یا بدون پر کننده تشکیل یافته است.

مزایای استفاده از گریس در مقایسه با روغن:

-تعداد دفعات روانکاری با گریس کمتر از روغن است، بنابراین هزینه کمتری دارد.

-مانع برای ورود گرد و خاک یا خروج برخی مواد از ماشین

-روانکاری با گریس در آب بندی قطعات و کاربرد کاسه نمدها و نظایر آنها با هزینه کمتر انجام می شود.

-در مقایسه با روغن، عمر روانکاری با گریس بالاتر است.

-گریس ها مشکل روانکاری در مجاورت با آب را حل کرده اند.

-گریس مانند لایه نرم بین قطعات قرار گرفته و باعث کاهش صدا و ارتعاش و کارکرد روان برخی دستگاه ها مانند چرخ دنده های بزرگ می شود.

-گریس ها به راحتي آلوده نمي‌شوند و قطره قطره نمي‌چكند. به سطح روغن‌كاري چسبيده و ظرفيت تحمل بار را افزايش مي‌دهند.

-گریس در دستگاه هایی که در فشار زیاد، دمای بالا، شرایط سخت عملیات، سرعت پایین و شوک های مداوم کار می کنند و یاتاقان هایی که گردش محوری آنها به طور مرتب معکوس می شود، بهتر عمل می کند.

-تعدادی از گریس ها اصطکاک کمتری را در زمان شروع دستگاه ایجاد می کنند.

-در جایی که ماشین آلات به شدت خوردگی و سایش داشته باشند، گریس کاربرد بهتری دارد.

-گریس ها در دماهای متغیر کاربرد وسیعی دارند ولی بیشتر روغن ها دارای دمای کارکرد معینی هستند.

مزایای روغن نسبت به گریس

-گریس دستگاه ها را در زمان کارکرد خنک نمی کند، در حالی که روغن این کار را می کند.

-روغن ها به سهولت در مجاری دستگاه ها نفوذ می کنند. در حالی که گریس ها این قابلیت را ندارند.

-نگهداری روغن ها در انبار شرایط ساده تری دارد.

ایجاد برنامه روانکاری

در یک برنامه روانکاری باید اقدامات زیر انجام شود:

-تعیین محل و موقعیت تجهیزاتی که باید روانکاری شود.

-شناسایی و مشخص نمودن قطعات و تجهیزات حساس و مهم

-تعیین قسمت هایی از تجهیزات که نیازمند روانکاری اند.

-مشخص کردن نوع روانکار مورد استفاده

-تعیین دوره و فرکانس روانکاری

-تعیین روانکاری دستگاه در حال کار یا توقف؟

-تعیین مسئولین روغنکاری و تخصیص کارهای مربوطه به این افراد

-تکمیل گزارش ها و مستندات مربوط به تجهیزات

برنامه روان‌كاری

به منظور تهیه برنامه روانکاری باید اطلاعات مربوط به روش روانکاری، نوع روانکار، دوره‌های روانکاری و ... از روش‌های زیر به دست آیند:

-سازندگان تجهيزات: می‌توانند راهنمایی‌های اولیه را در زمینه روغنکاری به شما ارائه دهند. چرا که سازندگان تجربه جامعی در رابطه با تجهیزات خودشان هم از آزمایشگاه های تست و هم در محل های نصب مشتریان دارند و می دانند که کدام قطعات سایش داشته و باید متناوباً تعویض گردند.

-شركت‌هاي فروشنده‌ي روان‌ساز: معمولاً فروشندگان بزرگ روغن، زمان و دقت قابل ملاحظه ای را صرف ارزیابی تجهیزات مشتران خود جهت انتخاب بهترین روانساز و تعیین فرکانس و پریود تعویض روغن می نمایند.

-ساير استفاده‌كنندگان از تجهيزات: تجاربی که تحت شرایط عملی توسط دیگر مصرف کنندگان یا از تجهیزات خودشان به دست آمده می تواند برای تهیه برنامه روانکاری استفاده شود.

-تجارب انفرادي پرسنل اعم از اپراتور و مکانیک می تواند در برنامه روانکاری نقش عمده‌ای داشته باشد.

پرسنل روان‌كار

طبق نظر انجمن مهندسين روغن‌كاري آمريكا (ASLE) و انجمن مهندسين مكانيك آمريكا (ASME) پرسنل روغن‌كار به طور عمومي بايد از پرداخت بيشتري نسبت به كاركنان ديگر برخوردار باشند.

اين كاركنان بايد داراي تخصص كافي بوده و دانش فني لازم را در اختيار داشته باشند. همچنین باید احساس مسئوليت نسبت به كار خود داشته باشند و به اهميت كار خود واقف باشند. سایر ویژگی های پرسنل و سرپرست روانکاری عبارتند از:

-داشتن دانش فني در خصوص روان‌كاري

-داشتن دانش فني كاربرد مقدار مناسب روغن

-داشتن دانش فني به‌كارگيري روغن در زمان‌هاي صحيح

منابع:

1.برنامه ریزی سیستماتیک نظام نگهداری و تعمیرات در بخش صنایع و خدمات (و مقدمه ای بر TPM)، سید محمد سید حسینی، سازمان مدیریت صنعتی، 1380، چاپ دوم

2.آشنایی با برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات، رصا توکلی مقدم، حامد میرزاپور، سید عباس حسینی، نشر سناباد، 1388، چاپ اول

3.اصول نگهداری و تعمیرات نت، کیت موبلی و لاری چاستین، ترجمه حسین قلیزاده، نشر طراح، 1385، چاپ اول

سازمان‌دهی نت و عوامل مؤثر بر آن

سازمان نت: مجموعه‌اي از عوامل پرسنلي، تجهيزات، تسهيلات و ساختمان‌ها كه با اهداف تعريف ‌شده طوری در كنار يكديگر قرار گرفته اند که بتوانند به طور موثر و مفيد پاسخگوي نيازهاي پيشگيري و تعمير منظم دستگاه‌ها باشند.

عوامل زیر بر ساختار نت تأثیرگذارند:

-سیاست های کلی کارخانه

-نوع فعاليت

-نوع سيستم توليدي

-نوع ماشين‌آلات

-نوع محصول

-مقدار و حجم توليد

-مقدار سرمايه‌گذاري

-فرهنگ نت حاكم

-موقعيت جغرافيايي

-وظايف تشكيلات نت

وظايف اوليه:

نگهداري و تعمير تجهيزات و ماشين‌آلات

مهم ترین و اساسی ترین وظیفه تشکیلات نت است که به جلوگیری از فرسوده شدن وسایل و تجهیزات کمک می کند. کارکنان باید نت را در کوتاه ترین زمان ممکن و با کمترین هزینه انجام دهند. این کار نیازمند پرسنل آموزش دیده و متخصص است. بنابراین باید به کارکنان آموزش هم بدهد.

نگهداری و تعمیر ساختمان ها، جاده ها و انبارها

نگهداری ساختمان ها و قسمت های بیرونی کارخانه مانند جاده های منتهی به کارخانه، جاده های فرعی بین واحدها، سیستم آب و فاضلاب و... نیز معمولاً از مسئولیت‌های پرسنل نت است. گاهی ممکن است کارهای خدماتی مانند تمیزکردن زمین و پنجره و برف پارو کردن را هم به این قمست بدهند. (توجه: ممکن است در کارخانه های بزرگ این وظیفه به گروه‌های دیگری غیر از نت داده شود. یعنی این وظیفه با اندازه کارخانه رابطه مستقیم دارد.

بازرسی، روانکاری و سرویس های خدماتی برای تجهیزات

این وظیفه نیز رابطه مستقیم با اندازه کارخانه دارد. در کارخانجات کوچک روانکاری توسط پرسنل تولید و در کارخانجات بزرگ توسط پرسنل نت انجام می‌گیرد. در جاهایی که بیکاری کارگر نسبت به ماشین زیاد است پرسنل تولید می‌توانند این اقدامات را انجام دهند و نت انجام آنها را کنترل کند.

نصب و راه اندازی تجهیزات جدید و ایجاد بناهای مورد نیاز

تخصیص این وظیفه به واحد نت یا واحدهای دیگر به اندازه کارخانه، تعداد شعب آن و سیاست های کلی کارخانه بستگی دارد. ممکن است به صرفه باشد که کار به پیمانکاران یا شرکت‌های بیرونی سپرده شود.

وظايف ثانويه:

-انبارداري و حفظ انبارها

-حفاظت كارخانه

-حفاظت و حراست از کارخانه (مانند نگهبانی و پلیس)

-اطفا حريق

-نگهداری محوطه و دفع ضايعات

انواع روش‌های سازمان‌دهي نت

نت متمركز

كليه‌ي خدمات لازم جهت قسمت‌ها و كارگاه‌هاي مختلف توسط يك قسمت متمركز نت تامين مي‌شود.

نت غيرمتمركز

به جاي يك تشكيلات مركزي، هريك از كارگاه‌هاي بزرگ توليدي و قسمت‌هاي كارخانه در داخل تشكيلات خود يك گروه نت دارند كه زير نظر سرپرست قسمت كار مي‌كنند.

نت نيمه‌متمركز

مزاياي نت غيرمتمركز (معایب نت متمرکز)

-بالا بودن سرعت انتقال اخبار و اطلاعات و دستورات و عکس العمل سریع به خصوص برای تعميرات ضروري

-بالا بودن سرعت يادگيري و مهارت كاركنان نت

-آشنايي بيشتر كاركنان نت با روش‌هاي توليد مخصوص كارگاه

-همكاري نزديك و وجود روابط مناسب بين گروه‌هاي نت و توليد

-اعمال مديريت واحد بر نت و توليد

معايب نت غير متمركز (مزایای نت متمرکز)

-بالا بودن هزينه‌هاي بالاسري و سرپرستي به علت لزوم استقرار كارشناسان در هر گروه

-بالا بودن هزينه‌هاي نگه‌داري قطعات يدكي به علت عدم وجود انبار مركزي

-يك‌نواختي كار كاركنان نت و عدم آشنايي آن‌ها با ساير تخصص‌ها

-عدم استفاده‌ي بهينه از امكانات آموزشي

-سرمايه‌گذاري بالا جهت تجهيزات تعميرات

-عدم امكان مطالعه و بررسي گروه‌هاي نت و وضعيت نت در كارخانه

-عدم امكان استفاد‌ه‌ي مناسب از روش‌هاي مطالعاتي تجزيه و تحليل خرابي در محيط كارخانه

مقایسه نت متمرکز و غیرمتمرکز

پارامتر

نت غيرمتمركز

نت متمركز

بهره‌وري نيروي انساني

كم

زياد

امكان بررسي و كنترل كيفي و كمي كار

متوسط

زياد

امكان آموزش عمومي به كاركنان نت

كم

زياد

درك شرايط به خصوص در هر كارگاه

زياد

كم

ايجاد روابط انساني مناسب با كاركنان توليد

زياد

كم

وجود تنوع در كار

كم

زياد

بهره‌وري ابزارآلات مورد استفاده

كم

زياد

امكان تهيه‌ي روش‌هاي پيش‌گيري

متوسط

زي

امكان استفاده‌ي بهينه از قطعات يدكي

كم

زياد

امكان دست‌رسي سريع به قطعات يدكي

زياد

كم

امكان تمايز هزينه‌هاي توليد و نت

كم

زياد

صرفه‌جويي در هزينه‌هاي حمل و نقل

زياد

كم

آشنايي با روش‌هاي توليد در هر كارگاه

زياد

كم

استفاده‌ي بهينه از امكانات پشتيباني

كم

زياد

دسترسي به وسايل تعميراتي در شرايط اضطراري

زياد

كم

امكان تجزيه و تحليل خرابي‌ها

كم

زياد

برنامه‌ريزي نت با توجه به برنامه‌ريزي توليد

زياد

متوسط

 نت نيمه‌متمركز

در این نوع نت امور مديريت و سرپرستي و ارائه‌ي خط‌مشي‌هاي كلي توسط يك مديريت (فني يا توليد) شكل مي‌گيرد ولي در هر كارگاه گروهي در ارتباط با نت وجود خواهد داشت. اين افراد مي‌توانند اپراتورهاي دستگاه‌ها باشند كه با اصول سرويس و نگه‌داري آشنا هستند. در اين حالت ارتباط مناسبي بين گروه نت و توليد برقرار است. سطوح عملياتي و نحوه‌ي گردش فرم‌ها در اين سازمان از اهميت اصي برخوردار است. سرويس‌هاي روزانه بر روي دستگاه‌ها توسط گروه‌هاي داخلي و اپراتورها انجام مي‌شود.

در این نوع سازمان‌دهی، خرابي‌هاي آني توسط گروه‌هاي داخلي گزارش شده و در صورت امكان رفع مي‌گردد و در غير اين صورت گروه تعميرات اعزام مي‌شوند. در این نوع نت:

-خط‌مشي‌هاي كلي مانند آموزش، نحوه‌ي تعميرات، برنامه‌ريزي و ... توسط مدير فني و مديريت نت تهيه مي‌شود.

-گزارش‌هاي عملكرد توسط مديريت نت طراحي شده و برای مدیر ارشد ارسال مي‌شود و مورد تحليل قرار مي‌گيرد.

-يك كارگاه مركزي نت جهت ارائه‌ي خدمات خاص در اين حالت ضروري مي‌باشد.

-گروه نت در اين حالت از متخصصين و تكنسين‌هاي مرتبط مانند برق، مكانيك و ... استفاده مي‌كند.

-لازم است ارتباط موثري بين توليد و نت برقرار باشد. اين امر را مي‌توان با تشكيل واحد جداگانه‌ای (به طور مثال برنامه‌ريزي و عمليات) محقق ساخت.

-نقش اين واحد دريافت اطلاعات لازم از بخش‌هاي توليد و نت و ايجاد هماهنگي بين برنامه‌هاي اين دو واحد است.

-مسئوليت اين واحد در صنايع را مي‌توان بر عهده‌ي مدير توليد، مدير فني و يا مدير نت دانست. به شرط آن‌كه نگاه سيستمي بر محيط حاكم باشد.

-تعيين گزارش‌ها و نحوه‌ي گزارش‌دهي بايد طراحي مناسب داشته باشد و به حداقل‌ها توجه شود.

-انعطاف‌پذيري در برنامه‌ريزي نت رعايت شود. اين امر مي‌تواند به دلايل شيفتي بودن اپراتورها، امكان انتقال آن‌ها و مواردي از اين قبيل در نظر گرفته شود.

 ويژگي‌هاي كاركنان نت

صداقت، مسئوليت‌شناسي، علاقه‌مندي به كار:  چرا که 1- كيفيت كار انجام‌شده در همان لحظه‌ي اتمام كار قابل بررسي و تشخيص نيست. 2- پس از انجام كار، در صورت پيش‌ آمدن خرابي نمي‌توان به درستي پيش‌بيني كرد كه آيا اشكال در اثر ضعف كار نت پيش‌ آمده يا به دليل بهره‌برداري غلط يا .... و 3- زمان لازم براي انجام كارهاي نت از قبل به طور كامل قابل پيش‌بيني و نظارت نيست.)

قدرت برقراري ارتباط: به دليل تنوع كارها به داشتن قدرت برقراري ارتباط صحيح با هم‌كاران، سرپرستان، پرسنل توليد و ... نياز دارند.

قدرت تجزيه و تحليل: در انجام امور نت در مراحل زيادي به بررسي، قضاوت، و تصميم‌گيري در مورد نحوه‌ي انجام كار نياز است. در صورتي‌كه در توليد پس از مدتي كارها به صورت يك‌نواخت در آمده و بدون كمك قواي فكري انجام مي‌شوند.

سطح آموزش: داشتن آموزش‌های فني در خصوص كار، الزامي است.

عوامل موثر در جذب و پايداري كاركنان نت

-احساس امنيت شغلي

-امكان برخورداري از آموزش فني و توسعه‌ي مهارت و تخصص

-احساس برتري نسبت به كاركنان توليد

-برخورداري از حقوق بالاتر (مثلا حق فني)

-آزادي عمل بيش‌تر و برخورداري از تنوع كار

-محيط سالم‌تر از نظر فيزيكي

عوامل موثر در دفع كاركنان نت

-حالت آماده‌ به‌كاري و دعوت به كار در روزهاي تعطيل: در موارد زيادی احتياج به اين است كه پرسنل نت در خارج از شيفت‌هاي كاري خود براي انجام امور اضطراري در كارخانه حضور يابند.

-تمايل مسئولين به انجام امور نت در تعطيلات: بسياري از كارفرمايان جهت جلوگيري از ركود توليد، ترجيح مي‌دهند كارهاي نت در روزهاي تعطيل انجام پذيرد.

-شرايط حقوق و دستمزد: شكي نيست كه كاركنان داراي تخصص بايد از حقوق و مزاياي بالاتري بهره‌مند باشند. در برخي موارد اين امر برعكس شده و مثلا اعطاي پاداش‌هايي به پرسنل توليد مانند حق سختي كار و... باعث به وجود آمدن اثرات منفي در پرسنل نت  شده است.

-عدم وجود امكانات پشتيباني: در صورت عدم وجود وسائل مناسب و ابزار كار صحيح و قطعات يدكي و هم‌چنين عدم دسترسي به نقشه‌ها، دستورالعمل‌ها و... كاركنان نت نمي‌توانند در قسمت‌هاي مربوطه به خوبي كار كنند.

-عدم دقت اپراتورهاي توليد در استفاده‌ي صحيح از تجهيزات: يكي از دلايل اين امر عدم وجود و يا عدم به‌كارگيري قانون مشخصي براي تنبيه اپراتورهايي كه با بد كار كردن سبب بروز خرابي‌هاي پياپي در محيط مي‌شوند.

-احتياج ساير صنايع به تخصص كاركنان نت: تخصص‌هاي نت مربوط به يك كارخانه و يا يك صنعت نبوده و مي‌توانند در محل‌هاي مختلف كاربرد داشته باشند. به اين جهت براي اين كاركنان اين انگيزه وجود دارد كه در صورت نارضايتي به محل ديگري براي كار مراجعه كنند.

-احتمال بيش‌تر خطرات جاني ناشي از كار: در طراحي ماشين معمولا شرايط ايمني بهره‌برداران مورد ملاحظه‌ي طراح قرار مي‌گيرد ولي براي تامين ايمني تعميركاران كم‌تر توجه مي‌شود.

-داشتن مسئوليت بيش‌تر در مقايسه با كاركنان توليد: يك اشتباه از طرف تعميركاران ممكن است باعث ايجاد خسارت فراوان به ماشين شده و حتي به خسارت جاني بهره‌برداران منجر گردد.

هزينه‌هاي انتقال پرسنل نت

-هزينه‌هاي اداري مربوط به استخدام و اخراج

-هزينه‌هاي آگهي

-هزينه‌هاي آموزش و آشنايي كاركنان جديد با صنعت

-هزينه‌هاي مربوط به افزايش زمان لازم براي يافتن عيوب دستگاه‌ها و تعمير براي كاركنان جديد

-هزينه‌هاي تخريب و ضايع شدن مواد، قطعات يدكي و ... توسط كاركنان جديد

-هزينه‌هاي افزايش احتياج به امور سرپرستي و نظارت

-هزينه‌هاي اضافه‌كاري براي كاركنان قديمي‌تر در شرايط خالي بودن محل كار